بال ولو و انواع آن را بیشتر بشناسید

شير بال ولو يا گازي شيرهايي با حركت چرخشي ميباشند كه در آنها از مجرابندي كه به شكل كروي ميباشد استفاده ميشود.كه اين مجرابندها براي باز و بسته كردن جريان مورد استفاده قرار ميگيرد.

بال ولو ها شـيرهاي ساده قـطع و وصـل هسـتند كه از يك قطـعه توپي شكل براي متوقف كردن و راه اندازي دبي سيال در پايين دست شير استفاده ميشود با چرخش ساقه شير به سمت موقعيت بازشدن توپي چرخيده و سوراخي كه در وسط آن تعبيه شده است در مسير ورود و خروج سيال قرار ميگيرد و در نتيجه سيال از شير عبور ميكند. وقتيكه توپي طوري بچرخد كه سوراخ آن عمود بر مسير سيال قرارگيرد، دبي سيال متوقف ميگردد. وقتي كه توپي در موقعـيت نيمه باز قرار ميگيـرد، جريان آشـفتهاي در شير ايجاد ميشود اين مشخصه باعث محدوديت كاربرد بال ولو ميگردد. بنابراين بايستي فقط در كاربردهاي كاملاً باز يا كاملاً بسته بكار روند.

در بال ولو هايي كه در سيستمهاي فرآيند بكار مي روند ممكن است از عملگرهاي مختلفي به منظور كنترل مستقيم يا از راه دور شير استفاده شود. متداولترين اين عملگرها يا بصورت دستي بوده و يا توسط يك موتور كار مي كنند. شيرهاي دستي داراي يك چرخ يا اهرم دستي مي باشند كه مستقيماً يا از طريق يك گيربكس به ساقه شير وصل ميشوند. با حركت ساقه شير به اندازه يك قوس ۹۰ درجه، شير باز يا بسته ميشود.

در بيشتر شیرهای توپی عمل كردن شير در حالتي روي ميدهد كه دسته شير تا ۹۰ درجه بچرخد. برخي از بال ولو ها داراي عملگرهايي هستند كه بصورت دنده خورشيدي عمل ميكنند. اين نوع از دنده ها به شير اجازه ميدهند كه از دستـه كوچكتري استفاده كنند ولي نيروي حاصله از آنها به اندازه يك شير بزرگ ميباشد. از شير توپي براي كنترل جريان فقط زماني كه سيال گاز باشد ميتوان استفاده كرد.

شیرهای توپی از متریال های فولادی ، استنلس استیل ، پلیمری و برنجی ساخته می شوند .

به طور معمول در شیرهای توپی فولادی دسته (stem) و توپی از جنس استنلس استیل ۳۰۴ می باشد. همچنین جنس آبند (seat) از نوع PTFE می باشد . در شیرهای توپی فولادی رنج تحمل دمایی در کلاس های مختلف یکسان و حدود F° ۴۰۰ و رنج تحمل فشاری متناسب با افزایش کلاس کاری افزایش میابد . تفاوت اصلی بین شیر های توپی فولادی و استنلس استیل در جنشس بدنه وکاربردهای خاص انها میباشد .

به طور معمول در شیرهای توپی استنلس استیل تمامی اجزا ازجمله بدنه ، دسته (stem) و توپی از جنس استنلس استیل می باشد ولی ممکن است جنس گرید اجزای داخی وبدنه باهم متفاوت باشد . همچنین جنس آبند (seat) از نوع PTFE می باشد . در شیرهای توپی استنلس استیل رنج تحمل دمایی در کلاس های مختلف یکسان و حدود F° ۴۰۰ و رنج تحمل فشاری متناسب با افزایش کلاس کاری افزایش میابد . تفاوت اصلی بین شیر های توپی فولادی و استنلس استیل در جنشس بدنه وکاربردهای خاص انها میباشد .آلیاژ استنلس استیل شامل اهن به همراه شامل مقادیری مختلفی از کربن سیلیکون و منگنز و حداقل ۵/۱۰% کروم میباشد . کروم افزوده شده در سطح فلز لایه ای از اکسید را ایجاد کرده که مانع از هر گونه خوردگی میگردد و با افزایش مقدار کروم مقاومت در برابر خوردگی افزایش می یابد . همچنین برخی از گرید های استنلس استیل شامل عناصر نیکل و مولیبدن میباشند که خاصیت شکل پذیری و افزایش بیشتر در برابر خوردگی را به آلیاژ می بخشند .

آلیاژ استنلس استیل علاوه ب اینکه دارای خواص ضد خوردگی میباشد در صنایع غذایی به دلیل سرعت و بازده بالا فرایند تمیز کاری وشست وشو و خواص ضد باکتریایی بصورت خیلی گسترده مورد استفاده واقع می شود . همچنین مواد غذایی در تماس با این آلیاژ هیچ طعم وبوی خاصی نمیگیرند و این یکی از ویژگی های برجسته این آلیاژ می باشد .

 

مزیت استفاده از بال ولو :

• قيمت پايين تر نسبت به ساير شيرها
• عمل كردن سريع در باز و بسته شدن
• عمل كردن در ۱/۴ بسته بودن و باز بودن مجراي توپي
• يكپارچه بودن قطعات آن و عدم نياز به روانكاري
• وزن كم ،ساختمان فشرده ،نصب و بهره برداري آسان
• گشتاور پايين مورد نياز جهت باز و بسته كردن(در نتيجه انتخاب آسانتر عملگر)
• استفاده از شيرهاي توپي چند راهي براي تغيير جهت جريان

 

بطور متعارف اين سري از شيرها مشخصه هاي كمتري براي تنظيم جريان دارند و همچنين در وضعيت تنطيم جريان بدليل سرعت بالاي سيال، نشيمنگاه در معرض سايش سريع قرار ميگيرد. يكي ديگر از اشكالات بال ولو ها حبس شدن مقداري از سيال در داخل توپي در هنگام بسته شدن ميباشد.

 

مسير ورود سيال به بال ولو ها به صورتهاي ذيل مي باشد:

۱- بصورت كاهش در سطح مقطع (Reduced Bore) در اين نوع يك حالت اُرفيس مانند داريم و سطع مقطع حفره روي گوي كمتر از ورودي و خروجي شير است.

۲- بصورت مسير كاملاً باز (Full Port Pattern) در اين نوع حفره روي گوي به اندازه قطر ورودي و خروجي شير ميباشد.

انواع شیر های توپی از نظر نوع بدنه :

شیر های توپی از نظر اجزای بدنه به سه نوع بدنه ی تکه ، دوتکه و سه تکه تقسیم می شوند که هر کدام از انها کاربرد خاص خود را دارند .