تفاوت Adsorption و Absorption

ممکن است چنین سوالی برای هر یک از ما که با صنعت نفت و گاز در ارتباط هستیم پیش آمده باشد لذا در اینجا بطورخلاصه به بیان تفاوت میان جذب سطحی (Adsorption) و فرآیند جذب (Absorption) پرداخته‌ایم.

Absorption: فرآیندی است که طی آن یک سیال با دخالت یک سیال مایع یا جامد دیگر حل میشود که به آن جاذب (absorbent) میگوییم.

Adsorption: فرآیندی که طی آن اتم‌ها، یون‌ها، یا مولکولها از یک ماده (که این ماده می تواند گاز، مایع یا جامد محلول باشد) به سطح جاذب می‌چسبد. به عبارتی این فرآیند یک جذب سطحی است که فیلمی از ماده جذب شده (Adsorbate) روی سطح تشکیل می‌دهد و این در حالی است که فرآیند جذب Absorption حاوی تمام ماده جذب شونده می‌باشد.

	فرآیند جذب (Absorption)	جذب سطحی (Adsorption)
تعریف	ادغام گونه های مولکولی در حجم قابل توجه مایع یا جامد را فرآیند جذب می گوییم	تجمع گونه های مولکولی در سطح ونه در درون حجم جامد یا مایع را تحت عنوان جذب سطحی میشناسیم
پدیده	یک فرایند حجمی	یک پدیده سطحی
انتقال حرارت	گرما گیر	گرمازا
دما	تحت تاثیر دما نیست	در دمای پایین بهتر انجام می شود
نرخ واکنش	طی یک نرخ ثابت انجام می شود	بطور پیوسته افزایش یافته و به نقطه تعادل می رسد
غلظت	دقیقا منطبق با متریال خروجی است	غلظت روی سطح جاذب متفاوت از غلظت حجمی ماده است.

جدول مقایسه

فرآیند

Adsorption و Absorption هردو فرایند های جذبی هستند با این تفاوت که Absorption زمانی است که اتمهای ماده وارد توده یا حجم ماده شوند. طی فرآیند Absorption مولکولها کاملا در ماده جاذب نفوذ کرده یا حل میشوند و یک محلول جدید را تشکیل می دهند. بطوری که پس از حل شدن در مولکولهای جاذب امکان جدا شدن آنها به سادگی وجود ندارد.

Adsorption بطور کلی جز دسته پیوندهای واندروالس ضعیف (physisorption) یا پیوند کوالانسی (chemisorption ) قرار میگیرد که میتواند حاصل جذب الکترواستاتیک نیز باشد. مولکولها با پیوند ضعیف برروی سطح جاذب قرار میگیرند و به سادگی قابل جدا شدن دارند.

به تصویر زیر توجه کنید:

 

 

الف) فرایند جذب گاز مایع – ب) جذب سطحی مایع-جامد . کره های آبی مولکولهای محلول می باشند.

 

کاربردها

فرایند جذب (Absorption): کاربردهای رایج سیکل جذب شامل چیلرهای جذب برای کاربردهای سردسازی فضا، تولید یخ، انبارش سرد، سردسازی ورودی توربین. اثربخشی بالای عملیات، سردکننده ای دوستدار محیط زیست، سوختهای پاک  می باشد.

فرایند جذب گاز با یک سیال مایع نیز در هیدروژنه کردن روغن و کربنه کردن برخی آشامیدنی ها کاربرد  دارد همچنین شیرین سازی گاز کاربرد دارد.

برخی کاربردهای صنعتی جذب سطحی Adsorption شامل تهویه هوا، چیلرهای جذبی، خالص سازی آب و رزین های سنتزی، چیلرهای جذب سطحی نیاز به قطعا متحرک نداشته و بنابراین بی صدا کار میکنند، در صنعت داروسازی، از جذب سطحی به عنوان وسیله ای جهت انتقال داروهای روان درمانی به بخشهای خاص استفاده می شود. جذب سطحی بر روی سطح پلیمرهای به منظور تهیه روکش های نچسب و بسیاری تچهیزات زیست پزشکی استفاده می شود.