شیر کشویی (گیت ولو ) ، کاربرد و انواع آن

شیر کشوئی یا ( gate valve) گیت ولو از ساده ترین و قدیمی ترین مکانیزم برای کنترل جریان سیال استفاده میکند . از دیرباز برای کنترل جریان آب در جویبار از یک دریچه مستطیل شکل که از دو طرف در یک قاب شیار دار جایگرفته بود استفاده میکردند .

در این شیرها با قرار گرفته دریچه کشوئی شیر که میتواند شکلهای مستطیلی یا گرد داشته باشد در شیار سیت عبور سیال متوقف میگردد و بالعکس زمانی که این دریچه کشوئی به بالاترین موقعیت خود میرسد سیال بدون وجود هیچ مقاومت و افت فشاری به مسیر خود ادامه میدهد.

این شیرهای در صنعت معمولا به صورت فلنچی بوده و برای جلو گیری از نشتی از گسکت (gasket) یا واشرهای مربوطه استفاده میگردد . به جهت اینکه عبور سیال رابطه خطی و مشخصی با باز شدن کشوی شیر ندارد از شیر کشوئی معمول بجز مواردی که به شکل خاصی طراحی گردیده اند نمیتوان برای کنترل کامل عبور سیال استفاده نمود و بیشتر از گیت والوهای در حالت کامل بسته یا باز استفاده میگرد.

شیر کشویی یا گیت ولو (Gate Valve) یکی از انواع شیرآلات صنعتی بسیار پرکاربرد در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی است که معمولا” دارای دیسکی با حرکت خطی است که برای شروع یا قطع جریان در سیال استفاده می‌شود. این ولو قابل تنظیم نبوده و قابلیت تنظیم دریچه‌ای جریان را نیز ندارد.

علت نامگذاری دروازه ((Gate  از قرارگرفتن دیسک در جریان سیال مشتق گرفته شدهاست. به Gate Valve  گاهی اوقات Slide Valve نیز گفته می‌شود. این ولوها دارای حرکت خطی می‌باشند. گیت ولو، جهت رساندن افت فشار به پائین‌ترین سطح ، مورد استفاده قرار می‌گیرد.

دو نوع گیت ولو در مهندسی نفت و گاز موجود است. نوع اول گیت ولو موازی ( Parallel) که از یک دیسک تخت دروازه ایی در بین نشیمنگاه موازی قرار داده می شود. این ولو دارای یک لبه بسیار تیزی در قسمت پایین خود می باشد که این لبه تیز جهت برش و از بین بردن ذرات جامد ورودی در ولو است. نوع دیگر آن دارای دروازه هایی بصورت  گوِوه ایی شکل میباشد که به منظور بسته شدن در حالت Shut Off از دو   Seat مورب و یک Gate مورب استفاده می‌ شود .

دیسک یک گیت ولو (Gate Valve) وقتیکه کاملا باز (ON ) می‌شود، دیسک بطور کامل از مسیر عبور جریان برداشته می‌شود. این خاصیت باعث از بین رفتن هرگونه مقاومتی در ولو در هنگامی که شير باز است می‌شود. وقتیکه ولو بطور کامل بست (Off) شد توسط یک رینگ آب بند دیسکی صفحه اصلی را آببند می‌کند و آب بندی خوبی بوجود می‌آید. گیت ولو ها معمولا از چدن ، چدن نشکن، فولاد کربنی ، فولاد ضد زنگ ، فولاد آلیاژی و استیل فورج شده ، ساخته میشود.

استاندارد گیت ولو ها ASME B16.34  و استاندارد Face to Face  آنها ASME B16.10  و استاندار فلنج های آن نیز ASME B16.5  می باشد.

 بیشترین کاربرد گیت ولو (Gate Valve)در سرویس ها و خطوطی است که عایق میشوند و درسیالهایی که هدف بستن جریان است استفاده میشود. 

گیت و گلوب ولوهای (Gate and globe valves) دو طرفه (دوسر) در اندازه های ½” تا ۴۸″ در دسترس می باشند و بصورت دستی یا پیکر بندی شده و فعال با مواد گوناگون و استاندارد های آزمایش شده، ارئه می شود.

گیت ولوها از متریال های زیر ساخته شده اند:

Brass Gate Valves

Bronze Gate Valves

Cast Iron Gate Valves

Carbon Steel

Ductile Iron

Resilient Wedge Iron Gate Valves

Stainless Steel